Michał Piorun

Nie jest łatwo interesować się historią Azteków w Polsce. A przynajmniej nie jest łatwo zacząć. Nowych publikacji nie ma wiele, a żeby kupić te, które u nas dostępne, trzeba poświęcić dużo czasu i pieniędzy. Po angielsku z kolei materiałów jest tak dużo, że nie wiadomo, od czego zacząć, a sporo jest przy tym literatury opartej na taniej sensacji. I w tym miejscu pojawiła się Camilla Townsend z książką „Piąte Słońce. Nowa historia Azteków”.

Mimo że Mezoameryka była stosunkowo niewielkim regionem, stała się domem wielu zaawansowanych cywilizacji. Niektóre z nich, jak Majowie i Aztekowie, są powszechnie znane i podziwiane. Inne, jak bohaterowie tego artykułu, pozostają w zapomnieniu. A szkoda, bo ich kultura i osiągnięcia wcale nie były mniej interesujące.

Hiszpanie, podbijając Nowy Świat, stosowali wyjątkowo brutalne metody, masowo mordowali mieszkańców Ameryk i dopuszczali się niewyobrażalnych okrucieństw. To prawda czy może tylko wroga propaganda?

Co zdecydowało o podboju Meksyku? Lepsze uzbrojenie Hiszpanów, przywiezione przez nich choroby, struktura polityczna imperium Azteków? Na pewno wszystko to pomogło, jednak często zapomina się o jednym ważnym czynniku. Cortés mógł porozumiewać się z Aztekami, bo towarzyszyła mu tłumaczka – Malintzin.

Za życia był rewolucjonistą i przywódcą chłopskim. Po śmierci został bohaterem narodowym, ale międzynarodową sławę przyniosła mu dopiero późniejsza rebelia wywołana w jego imieniu. Kim był i o co walczył Emiliano Zapata?

Z czego znana jest Argentyna? Z wysokiej inflacji, cyklicznych bankructw i wołowiny. Pewien związek z dwiema z tych trzech rzeczy ma Juan Domingo Perón, który rządził tym krajem przez nieco ponad dekadę, ale do dziś wywiera wpływ na jego politykę.

Jak długo można być partyzantem? Rok? Dwa lata? Pięć lat? W końcu to trudne życie, cały czas w ruchu, cały czas w niebezpieczeństwie, bez żadnych wygód. Partyzanci kolumbijskiego FARC walczyli ponad pół wieku: od 1964 do 2017 roku. Dlaczego tak długo i jak im się to udało?

Konkwistadorzy często byli okrutni, cyniczni i chciwi, ale w razie konieczności potrafili wykazać się wyjątkową odwagą, wytrwałością i pomysłowością. Ich najbardziej niezwykłym osiągnięciem nie był podbój imperiów Inków czy Azteków, ale spływ Amazonką, którego dokonał Francisco de Orellana.

O piratach napisano bardzo wiele. Często można spotkać informacje dotyczące ich okrętów, uzbrojenia, czy ukrytych skarbów. Co jednak z ludzkim wymiarem piractwa? Dlaczego ktokolwiek decydował się na taką karierę?

Potomek królewskiego rodu Inków wywołał powstanie, które zagroziło hiszpańskiemu panowaniu w Peru. Zginęły w nim dziesiątki tysięcy osób, a okrucieństwo powstańców przeszło do legendy. Dlaczego doszło do rebelii i czy mogło powstać niezależne państwo rządzone przez rdzennych mieszkańców Andów?