Recenzje

Cezary Łazarewicz, „Na Szewskiej. Sprawa Stanisława Pyjasa” [recenzja]

Autor reportażu „Żeby nie było śladów…” poświęconego śmierci Grzegorza Przemyka oraz „Koronkowej roboty” traktującej o procesie Gorgonowej zmierzył się z kolejną niewyjaśnioną sprawą, która budziła i nadal budzi ogromne emocje. Książka o śmierci krakowskiego studenta jest jak znakomity kryminał, którego nie chce się odkładać. Choć zapewne każdy, kto przystępuje do lektury, ma wobec niej inne oczekiwania.

Rozczarowanie Polaków – zadowolenie czytelnika. Marcin Zaremba, „Wielkie rozczarowanie. Geneza rewolucji Solidarności” [recenzja]

Mogłoby się wydawać, że o latach siedemdziesiątych, kiedy to „Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej”, wiemy już sporo – część nam współczesnych żyła w tych czasach, inni oglądali „Czterdziestolatka” i komedie Barei, historycy w opisie tej dekady też nie próżnowali. Na rynku księgarskim pojawiło się jednak opracowanie, które patrzy na czas rządów i upadek Edwarda Gierka szerzej i bardziej przenikliwie.

„Kos” czyli zwrot ludowy w kinie

Co by było, gdyby Quentin Tarantino przeczytał „Chamstwo” Kacpra Pobłockiego czy „Ludową Historię Polski” Adama Leszczyńskiego? Odpowiedź na to pytanie daje swoim najnowszym filmem Paweł Maślona. I choć jego obraz okrzyknięty został „dobrą zmianą” w polskim kinie historycznym, warto zastanowić się, czy „Kos” w ogóle jest filmem historycznym.

„Napoleon” Ridleya Scotta – wielkie fiasko filmu o „małym kapralu”

Jeden z pruskich generałów, obserwując szarżę francuskiej kawalerii podczas bitwy pod Sedanem w 1870 roku, powiedział „To piękne, ale tak się nie walczy”. Parafrazując te słowa i odnosząc je do najnowszego filmu Ridleya Scotta, można powiedzieć, że „To jest (czasami) piękne, ale tak to nie wyglądało”.

Człowiek skądś. „Chłopki. Opowieści o naszych babkach” [recenzja]

Do książki Joanny Kuciel-Frydryszak mam podejście ambiwalentne. Po długiej lekturze wynotowałam listę zastrzeżeń, z których najważniejsze brzmi: to nie jest książka historyczna. Jej popularność jest jednak nieprzypadkowa, a czytelniczka czy czytelnik spoza środowiska akademickiego chętniej sięgnie dzięki niej po opowieści i pamiątki po swoich własnych przodkiniach niż po lekturze tekstów specjalistycznych.

Ideologia wygrywająca z rozumem. „Sven Lindqvist, Już nie żyjesz. Historia bombardowań” [recenzja]

Rzadko kiedy na półki księgarskie trafia pozycja o tak perfekcyjnie dobranym tytule. „Już nie żyjesz” to nie przenośnia – ta książka naprawdę jest tak zła, że wrażliwy czytelnik może nie przeżyć jej lektury.

Jerzy Rohoziński, „Pionierzy w stepie?” [recenzja]

Losy Polaków na Wschodzie cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem krajowych i zagranicznych historyków. Rosyjska agresja na Ukrainę w lutym 2022 roku znacząco osłabiła jednak możliwości badawcze – dostęp do postradzieckich archiwów w Moskwie stał się praktycznie niemożliwy. Czas pokaże, czy i ewentualnie kiedy znów będzie można swobodnie prowadzić tam kwerendy. Pozostaje mieć nadzieję, że będzie się to odbywało w warunkach sprzyjających historykom, tak jak miało to miejsce na początku lat 90. XX wieku.

Z chłopem poprzez wieki, M. Wyżga, „Chłopstwo. Historia bez krawata” [recenzja]

Tematyka chłopskich losów w minionych wiekach od dawna stanowi przedmiot zainteresowania polskich historyków – patrzono na nią już z perspektywy walki klas, nierówności społecznych, przemocy czy tak ważnego dla ówczesnych ludzi pojęcia honoru. Mogłoby się wydawać zatem, że temat chłopskiego życia w średniowieczu i nowożytności jest już wyeksploatowany na wszystkie możliwe sposoby i trudno napisać na ten temat cokolwiek naprawdę nowego. Nic podobnego – Mateusz Wyżga udowadnia, że jeśli spojrzymy na życie mieszkańców wsi nie tylko z perspektywy współczesnego historyka, ale również „wiejskiego gospodarza”, nasz odbiór minionych wieków znacząco się zmieni.

Serhii Plokhy, „Wrota Europy. Zrozumieć Ukrainę” [recenzja]

Wrota Europy. Zrozumieć Ukrainę – kolejna już na naszym rynku książka Serhiia Plokhy’ego (w polskiej transkrypcji Serhij Płochij) – ukazała się na polskim rynku...

Jak hartowała się stalinowska elita PZPR? Łukasz Bertram, „Bunt, podziemie, władza. Polscy komuniści i...

Bolesław Bierut, Jakub Berman, Stanisław Radkiewicz czy Julia Brystiger nie zapisali się na kartach polskiej historii w chwalebny sposób. Byli przy tym przedstawicielami pokolenia polskich komunistów, którzy od początkowego buntu, poprzez nielegalną działalność, doszli po II wojnie światowej do władzy, odciskając na polskich losach trwały ślad.