Tag: Polska Ludowa

Dziś trudno wyobrazić sobie spacer po poznańskiej starówce bez podziwiania trykających się na ratuszu koziołków czy spojrzenia na stragany skryte w podcieniach wielobarwnych domków budniczych. Jedne i drugie należą do najbardziej charakterystycznych i najczęściej fotografowanych elementów architektonicznych miasta, nieodłącznie wrośniętych w jego panoramę. Gdyby jednak odbyć ten sam spacer w lutym 1945 roku, tuż po wyzwoleniu miasta, obraz utrwalony na zdjęciu przedstawiałby ruiny.

Klio to kapryśna kobieta. Jednych stawia na piedestale, innych spychając w mroki niepamięci. Na szczęście w dobie Internetu łatwiej się jej przeciwstawiać, wydobywając z mroków pamiątki z naszej – niekiedy niechcianej – przeszłości.

PRL-owska biografistyka rozwija się w ostatnich latach – swoich biografii doczekali się już nie tylko artyści, lecz także kolejni opozycjoniści, duchowni, dziennikarze czy działacze partyjno-państwowi. I chociaż książka Mirosława Szumiły o Edwardzie Gierku nie jest pełnoprawną biografią I sekretarza KC PZPR z lat 1970–1980, to wśród licznych publikacji wyróżnia się nie tylko ujęciem tematu opisania, lecz także pod względem warsztatowym.

Pancernego bohatera tego materiału chyba nikomu nie trzeba przedstawiać. Gdański T-34 obrósł przez lata grubą warstwą farby, mitów i legend, stając się jednym z najbardziej rozpoznawalnych zabytków Trójmiasta. Jego prawdziwa historia jest o wiele bardziej złożona, niż można by przypuszczać.

Autor reportażu „Żeby nie było śladów…” poświęconego śmierci Grzegorza Przemyka oraz „Koronkowej roboty” traktującej o procesie Gorgonowej zmierzył się z kolejną niewyjaśnioną sprawą, która budziła i nadal budzi ogromne emocje. Książka o śmierci krakowskiego studenta jest jak znakomity kryminał, którego nie chce się odkładać. Choć zapewne każdy, kto przystępuje do lektury, ma wobec niej inne oczekiwania.

Mogłoby się wydawać, że o latach siedemdziesiątych, kiedy to „Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej”, wiemy już sporo – część nam współczesnych żyła w tych czasach, inni oglądali „Czterdziestolatka” i komedie Barei, historycy w opisie tej dekady też nie próżnowali. Na rynku księgarskim pojawiło się jednak opracowanie, które patrzy na czas rządów i upadek Edwarda Gierka szerzej i bardziej przenikliwie.

Bolesław Bierut, Jakub Berman, Stanisław Radkiewicz czy Julia Brystiger nie zapisali się na kartach polskiej historii w chwalebny sposób. Byli przy tym przedstawicielami pokolenia polskich komunistów, którzy od początkowego buntu, poprzez nielegalną działalność, doszli po II wojnie światowej do władzy, odciskając na polskich losach trwały ślad.

Ponoć nie powinno się oceniać książki po okładce, jednak to, w jaki sposób wydawca prezentuje czytelnikom swoją propozycję, stanowi podpowiedź na temat zawartości publikacji....

W połowie lat 40. na polskiej wsi doszło do słabo pamiętanej dzisiaj rewolucji, w wyniku której co trzeci chłop otrzymał ziemię. Reforma rolna, bo o niej mowa, była zarówno częścią budowy nowego systemu władzy, jak i elementem wielkich przemian, które stworzyły współczesne społeczeństwo Polski. Jak potoczyły się losy dawnych majątków, w których dwory zamieniono na szkoły i mieszkania komunalne?

Czystki kadrowe, nowe przedmioty szkolne, polityczne treści w podręcznikach – polska oświata przeżyła w końcu lat 40. XX w. potężną ofensywę ideologiczną. W miejsce tradycyjnych placówek z jeszcze przedwojenną kadrą tworzono „nową szkołę” mającą kształtować „nowego człowieka” i służyć celom partii.