Tag: XIX wiek

Aleksandra Szczerbińska znana jest dziś niemal wyłącznie pod nazwiskiem męża, Józefa Piłsudskiego. Przełom 2023 i 2024 roku to dobry czas, by przyjrzeć się jej własnej historii.

„Żadne pióro nie zdoła opisać niedoli, która mnie otacza. Doszła ona obecnie do tak skrajnego stanu, że żaden opis najbardziej jaskrawy nie może być przesadny i naciągnięty” – pisał podróżnik Paweł Edmund Strzelecki o zarazie ziemniaczanej w Irlandii w połowie XIX wieku. Jaką rolę wówczas odegrał?

Po powstaniu Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w 1857 roku rozpoczęto gromadzenie zróżnicowanych zbiorów, które zamierzano udostępnić zwiedzającym. Aby jednak trafić do potencjalnie zainteresowanych osób, należało zająć się promocją muzealnej kolekcji.

Jeden z pruskich generałów, obserwując szarżę francuskiej kawalerii podczas bitwy pod Sedanem w 1870 roku, powiedział „To piękne, ale tak się nie walczy”. Parafrazując te słowa i odnosząc je do najnowszego filmu Ridleya Scotta, można powiedzieć, że „To jest (czasami) piękne, ale tak to nie wyglądało”.

Jest rok 1882 po narodzeniu Chrystusa. Cała Polska podbita przez zaborców. Cała? Nie! Jedna jedyna osada zamieszkała przez nieugiętą rodzinę Zamoyskich wciąż stawia opór najeźdźcom. 

Strach przed szczepionkami był niegdyś powszechny. Ostrzegano, że wstrzykuje się wraz z nimi diabła i że wyrastają od nich ogony. Mimo to już w XVIII wieku budziły nadzieję na pokonanie najstraszliwszych chorób, a na progu polskiej niepodległości uznawano je za jeden z fundamentów jej zachowania.

Do książki Joanny Kuciel-Frydryszak mam podejście ambiwalentne. Po długiej lekturze wynotowałam listę zastrzeżeń, z których najważniejsze brzmi: to nie jest książka historyczna. Jej popularność jest jednak nieprzypadkowa, a czytelniczka czy czytelnik spoza środowiska akademickiego chętniej sięgnie dzięki niej po opowieści i pamiątki po swoich własnych przodkiniach niż po lekturze tekstów specjalistycznych.

Gałki, świderki, podane w rożku zwykłym lub słodkim albo w pudełku, z dodatkiem owoców, bitej śmietany lub posypki. Do tego jesteśmy przyzwyczajeni, z tym spotykamy się najczęściej podczas letnich spacerów. A gdyby tak trochę zaryzykować i spróbować przyrządzić lody trochę inaczej? Jak w XIX wieku?

Ambasadorka sprawy polskiej, twórczyni Szkoły Domowej Pracy Kobiet i współzałożycielka Fundacji Zakłady Kórnickie – 4 lipca mija 192 rocznica urodzin Jadwigi z Działyńskich Zamoyskiej, patronki 2023 roku.

Są kobiety, które po śmierci męża rozpaczają. Inne z mniej lub bardziej skrywaną radością wkraczają we wdowie życie. Jeszcze inne robią rachunek sumienia i pytają: „w jaki sposób teraz mogę się przydać światu?”. Jadwiga Zamoyska zdecydowanie była typem nr trzy.