Czy można przygotować się do wojny światowej, na dodatek z użyciem broni atomowej? Na pewno można próbować… lub przynajmniej złagodzić nieco lęk obywateli, ucząc ich zasad przetrwania w obliczu nadciągającej zagłady.
Dla mieszkańców PRL-u, wojna atomowa była czymś abstrakcyjnym. Każdy o niej słyszał, większość zapewne coś czytała, czy brała udział w różnorakich ćwiczeniach, niemniej zasadniczo przeciętnemu Nowakowi czy Kowalskiemu trudno było zrozumieć niebezpieczeństwa związane z trzecią, atomową wojną światową. Owszem, pisano o tym, mówiono o tym, ale jak wyobrazić sobie coś niewyobrażalnego? Jak przygotować się na taką ewentualność?
Narzędziem mającym wspomóc działania obrony cywilnej były różnego rodzaju materiały wizualne i audiowizualne. Służby odpowiedzialne za kwestie obrony cywilnej (TOPL/PS/OC) w PRL pozostawiły po sobie niemało nagrań dźwiękowych, filmów i przeźroczy stanowiących pomoce dydaktyczne podczas szkoleń lub też materiały do pracy własnej. Takie relikty przeszłości są źródłem niezwykle ciekawym, zaliczającym się zarówno do historii techniki, jak i obrony cywilnej czy edukacji dla bezpieczeństwa. Niektóre z nich zachowały przy tym wartość edukacyjną.
Zestaw przezroczy z zakresu powszechnej samoobrony
Tematem niniejszej galerii jest skromny wycinek z zestawu przeźroczy liczącego sobie łącznie 35 rolek, a służącego do szkolenia podstawowego prowadzonego przez Powszechną Samoobronę z zakresu pierwszej pomocy, walki z ogniem czy chronienia się przed atakiem powietrznym, w tym atomowym.
Stan zachowania tego konkretnego zestawu jest dosyć zróżnicowany. Ok. 10 pierwszych rolek, odnoszących się do tematów początkowych, jest najbardziej zużytych. Ma to niestety pewne przełożenie na jakość ilustracji. W obrębie kompletu można również zauważyć różne kolory opakowań czy różnice w technicznym przygotowaniu samych slajdów. Całość stanowi jednak ciekawą pamiątkę historyczną, powstałą w 1969 roku.
Materiał pochodzi z kolekcji Autora.
***
Pokazywanie uzbrojenia i wyposażenia nieprzyjaciela miało zapewne uzmysłowić realność zagrożeniaJak widać, grafik obszedł się dość brutalnie z tymi myśliwcamiHaidar Ali nie był wodzem Indian, lecz sprawował kontrolę nad państwem Majsur na terenie dzisiejszych Indii. Jak widać, Kolumb znalazł w Polsce swego naśladowcęNajgroźniejsza broń nowoczesnej wojny atomowej – międzykontynentalne rakiety balistycznePopularność narkotyków w latach 60. i 70. XX wieku wywołała lęk przed różnymi „egzotycznymi” środkami walki, takimi jak psychotoksyczne środki trująceSzczepienia prewencyjne były jednym z podstawowych sposobów przygotowania społeczeństwa na przyszłe zagrożeniaNiektóre z proponowanych w tym zestawie rozwiązań odnoszących się do kwestii budowy schronów piwnicznych sięgają korzeniami przedwojennych polskich instrukcji. Wystarczy porównać tę ilustrację z tymi wytycznymiTaki sposób spania był nieobcy wielu marynarzom, dla reszty mógł stanowić pewien problem. Można sobie także wyobrazić stan pościeli po kilku nocach spędzonych w schronieRuiny zniszczonych miast stanowią smętny i depresyjny widok. Trudno jednak porównywać takie ilustracje ze zniszczeniami generowanymi przez atak jądrowyPrzykład działania racjonalnego lecz trudnego do zastosowania w praktyce. Kto chciałby mieszkać, nawet przez krótki czas, w mieszkaniu z zamalowanymi oknami i meblami stłoczonymi pod jedną ze ścian?Wobec niemożności zaopatrzenia ludności w profesjonalny sprzęt zabezpieczający uciekano się do różnych półśrodków nadających się do własnoręcznego wykonania w domu„Równoważniku trotylowym 20000 t” – czyli o sile bomby z Nagasaki. Ładunki posiadane w czasie zimnej wojny przez USA i ZSRS były o wiele potężniejszeNauka właściwego opatrywania ran to kwestia istotna dla każdej przeszłej, obecnej i przyszłej formacji obrony cywilnejOpatrywanie ran w warunkach skażenia byłoby o wiele trudniejsze niż zazwyczaj, niemniej trzeba było nauczyć się i tegoWażną rolę w usuwaniu skażeń miał odgrywać sprzęt rolniczy, m.in. widoczna na ilustracji „Pulsacyjna wytwornica aerosoli”, czy raczej aerozoli, wyglądająca raczej jak jakieś działo z gry Fallout 4Ochrona zwierząt gospodarskich była jednym z najważniejszych, ale i najtrudniejszych zadań obrony cywilnej. Ocaleli z atomowej zagłady musieli w końcu coś jeść, a rolnicy potrzebowali zwierząt pociągowychKolejny przykład improwizacji w zakresie środków ochrony osobistejMierzenie promieniowania było niezwykle ważnym zadaniem. Tylko przy właściwym użyciu instrumentów pomiarowych można było określić, czy już czas na opuszczenie schronień i rozpoczęcie walki o przywrócenie choć namiastki post-nuklearnej normalnościZapasy gromadzone w schronach musiały wystarczyć na kilka dni albo nawet tygodni. Nie dziwi więc fakt poruszania tego zagadnienia podczas szkoleńLepsze takie zabezpieczenie niż żadne. Biorąc pod uwagę ówczesne możliwości technologiczne i finansowe PRL, całkowite zabezpieczenie 100% płodów rolnych przed skutkami wojny atomowej było nierealne
Aby zapewnić jak najlepsze wrażenia, korzystamy z technologii, takich jak pliki cookie, do przechowywania i/lub uzyskiwania dostępu do informacji o urządzeniu. Zgoda na te technologie pozwoli nam przetwarzać dane, takie jak zachowanie podczas przeglądania lub unikalne identyfikatory na tej stronie. Brak wyrażenia zgody lub wycofanie zgody może niekorzystnie wpłynąć na niektóre cechy i funkcje.
Funkcjonalne
Zawsze aktywne
Przechowywanie lub dostęp do danych technicznych jest ściśle konieczny do uzasadnionego celu umożliwienia korzystania z konkretnej usługi wyraźnie żądanej przez subskrybenta lub użytkownika, lub wyłącznie w celu przeprowadzenia transmisji komunikatu przez sieć łączności elektronicznej.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statystyki
Przechowywanie techniczne lub dostęp, który jest używany wyłącznie do anonimowych celów statystycznych. Bez wezwania do sądu, dobrowolnego podporządkowania się dostawcy usług internetowych lub dodatkowych zapisów od strony trzeciej, informacje przechowywane lub pobierane wyłącznie w tym celu zwykle nie mogą być wykorzystywane do identyfikacji użytkownika.The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
Przechowywanie lub dostęp techniczny jest wymagany do tworzenia profili użytkowników w celu wysyłania reklam lub śledzenia użytkownika na stronie internetowej lub na kilku stronach internetowych w podobnych celach marketingowych.
